Bí mật phát triển mà chỉ bạn chưa biết: Vì sao không nên giúp bừa bãi
“Giúp đỡ không phải lúc nào cũng là điều tốt.”
Khi thấy ai đó đang gặp khó khăn, chúng ta thường tự nhiên muốn giúp đỡ. Như khi con cái khổ sở vì bài tập về nhà, bạn bè than thở vì giảm cân không thành công, hay đồng nghiệp cầu cứu vì bị mắc kẹt trong công việc.
Nhưng liệu lúc đó, việc đưa tay giúp đỡ ngay lập tức có thực sự là điều tốt không? Đôi khi, bàn tay đưa ra với thiện ý lại vô tình cản trở sự trưởng thành và tự lập của đối phương, thậm chí khiến mối quan hệ trở nên gượng gạo.
Bản thân tôi cũng từng nhiều lần bối rối tự hỏi: “Tại sao mình giúp mà quan hệ lại trở nên xa cách hơn?” Chính vì thế, hôm nay tôi muốn chia sẻ năm lý do tại sao không nên giúp đỡ một cách bừa bãi.
⸻
- Giúp đỡ bừa bãi sẽ tước đi cơ hội trưởng thành
Khi một đứa trẻ nhỏ vật lộn với bài tập tiếng Anh, với tư cách là cha mẹ, bạn rất muốn lập tức cho con câu trả lời. Nhưng hãy dừng lại một chút.
Khoảng thời gian trẻ tự thất bại, tự suy nghĩ và thử lại chính là bài học quý giá nhất đối với con. Trong đó ẩn chứa nhiều giá trị học hỏi sâu sắc hơn hẳn việc chỉ giải xong vài bài tập.
Thời gian suy nghĩ, cách vượt qua khó khăn, và cả sự dũng cảm khi biết từ bỏ đúng lúc — đó là những “cơ bắp tự lập” mà không ai có thể thay thế rèn luyện giúp trẻ. Hãy nhớ rằng, giúp đỡ không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất.
⸻
- Giúp đỡ rất dễ biến thành can thiệp
Ngay cả khi ban đầu bạn xuất phát từ thiện chí, sự giúp đỡ rất dễ biến thành sự can thiệp.
“Không được làm thế.”
“Cách này tốt hơn.”
“Sao vẫn chưa xong?”
Những lời như vậy có thể ngay lập tức làm mất đi quyền chủ động và động lực của đối phương.
Cảm giác tự mình giải quyết được vấn đề mang sức mạnh to lớn, đủ để thay đổi cả cuộc đời một con người. Thật ra, sự giúp đỡ lớn nhất nhiều khi chính là để đối phương tự trải nghiệm cảm giác “tự mình vượt qua”.
⸻
- Khó có thể chịu trách nhiệm đến cùng
Chúng ta nghĩ rằng mình đang giúp đỡ người khác, nhưng cuối cùng, hành trình thực hiện vẫn là con đường mà chính họ phải tự bước đi.
Hãy lấy việc giảm cân làm ví dụ.
Dù bạn có lập thực đơn hay lên lịch tập luyện kỹ càng đến đâu, thì việc thực hiện và duy trì nó vẫn là phần việc của chính họ. Nếu người thực hiện không tự điều chỉnh được nhịp độ, họ sẽ rất dễ bỏ cuộc.
Vấn đề là, những người đã thành thạo trong một lĩnh vực thường khó giấu được sự sốt ruột của mình. Điều đó vô tình tạo thành áp lực, khiến người được giúp đỡ cảm thấy sợ hãi, co mình lại. Nhiều người từng nghĩ: “Mình giúp rồi mà sao mọi thứ lại trở nên nặng nề thế này?”
⸻
- Kể cả khi có lời nhờ vả, cũng không được mù quáng chạy theo
Ngay cả khi ai đó trực tiếp nói: “Hãy giúp tôi với,” cũng không nên mù quáng để bị cuốn theo cảm xúc hay sự vội vàng của họ. Nếu không, chính bạn sẽ rơi vào rắc rối.
Nếu muốn giúp, bạn phải xác định rõ mình có thể giúp đến đâu, và phải nói rõ ràng với đối phương.
Có những trường hợp, việc tính phí cho sự giúp đỡ lại an toàn hơn cho cả hai bên. Bởi giúp đỡ miễn phí dễ dẫn đến những hiểu lầm nhỏ tích tụ dần, cuối cùng có thể làm rạn nứt mối quan hệ. Nếu muốn duy trì một mối quan hệ tốt lâu dài, nhất định phải có ranh giới rõ ràng khi giúp đỡ.
⸻
- Thay vì giúp đỡ, đôi khi chính việc bản thân mình tốt lên lại là sự giúp đỡ lớn nhất
Thực tế, việc sống tốt và làm tốt bản thân thường chính là hình thức giúp đỡ gián tiếp hiệu quả nhất.
Tôi tự mình duy trì tập luyện,
Tôi tự mình đạt được thành công về kinh tế,
Tôi tự mình sống tích cực, lành mạnh,
Năng lượng đó sẽ tự lan tỏa ra xung quanh.
Mọi người nhìn vào tôi và lấy đó làm động lực, nghĩ rằng: “Nếu họ làm được, mình cũng có thể làm được.”
Chính loại “sức ảnh hưởng gián tiếp” này đôi khi tạo nên những thay đổi sâu sắc hơn nhiều so với việc chỉ đứng bên cạnh để giúp đỡ. Thậm chí, có người vì thế mà thay đổi hoàn toàn cuộc đời.
⸻
Giúp đỡ trực tiếp không phải lúc nào cũng là câu trả lời
Giúp đỡ là một việc rất tốt.
Nhưng đôi khi, chính sự giúp đỡ ấy lại có thể ngăn cản quá trình học hỏi, tự lập của người khác, hoặc phá vỡ các mối quan hệ.
Có những lúc, việc âm thầm quan sát từ xa,
Có những lúc, việc tự chăm sóc và tỏa sáng bản thân,
Chính là sự giúp đỡ lớn nhất mà ta có thể dành cho người khác.
Đừng quên rằng, đó cũng là một hình thức hỗ trợ vô cùng quý giá.
